ÇOCUKLARA YÖNELIK ŞIDDET

Son dönemde dünyanın çeşitli yerlerinde yapılan araştırmalar, hemen hemen tüm çocukların evlerinde, okullarında ve içinde yaşadıkları topluluklarda şiddete tanık olduklarını, üstelik çok sayıda çocuğun bu olgudan doğrudan etkilendiğini göstermektedir.Öyle ki televizyondaki diziler, filmler, reklamlar ve hatta çocuklar için hazırlanan çizgi filmlerin çocukları şiddete yönlendirdiklerini görülüyor. Şiddet fiziksel, cinsel veya duygusal olabilir. Erken dönem çocuklukta şiddete maruz kalma henüz yeni olgunlaşan beyni etkileyebilirken, hangi yaştan olurlarsa olsunlar çocukların uzun süre şiddete maruz kalmaları uzun süreli sağlık sorunlarına yol açabilir. Sıklığına ve şiddetine bağlı olmak üzere şiddet ayrıca çocukların kendilerini ifade yeteneklerini, okul performanslarını, sosyalleşmelerini, öz saygılarını ve genel olarak duygusal anlamdaki sağlıklarını olumsuz etkileyebilir. Şiddete maruz kalan çocukların, daha sonraki yaşamlarında madde bağımlılığı, erken/riskli cinsel etkinlik, huzursuzluk ve depresyon, çalışma yaşamında eksiklik, bellek sorunları gibi durumlarla karşılaşma olasılıkları daha yüksektir. Böylece, şiddetin yol açtığı insani ve toplumsal maliyet bir kuşaktan sonrakine aktarılmaktadır.

Ülkemizde  yapılan bir araştırmaya göre, 3-17 yaş grubundan çocukları olan babaların yüzde 17’si ile annelerin yüzde 35’i cezalandırma amacıyla çocuklarını ara sıra (çoğu durumda “bazen”) dövdüklerini kabul etmiştir. Aralarında “şiddet” olarak nitelenebilecek başka cezalandırma biçimlerine başvuranlar da vardır. Örneğin, annelerin yüzde 10’u son bir yıl içinde çocuklarını bir odaya kapatmıştır. Benzer biçimde,yapılan bir araştırmadatüm bölgelerden toplam 12 ildeki ana babalara çocuklarına nasıl disiplin uyguladıkları sorulmuştur. Verilen yanıtlara göre ana babaların yüzde 9,3’ü fiziksel ceza uygulamakta, yüzde 7,3’ü çocuklarını “korkutmakta”, yüzde 31,8’i de çocuklarına bağırmakta veya yüksek sesle azarlamaktadır. Annelerin üniversite mezunu olmaları durumunda fiziksel cezalandırma daha az görülmektedir. Ana babalar çocuklarına uyguladıkları şiddeti “disiplin ve “kontrol” şeklinde gerekçelendirmekte, çocukların disiplin altına sokulmasında şiddetin yararlarına atıfta bulunan atasözleri hala dillerde dolaşmaktadır. Dezavantajlı kesimlerden gelen ve aile eğitimi kurslarına katılan ana babalar çocuklarını sıklıkla dövmediklerini ve onlarla nasıl konuşulacağını öğrendiklerini bildirmektedir. Bunlar da göstermektedir ki, ana babaların sürekli eğitilmeleri ve bilinç ve duyarlılık geliştirme çalışmaları ailede şiddetin azaltılmasında önemli bir rol oynayabilmektedir.

Medyanın etkisi ve saldırganlık

Çocuklar televizyonda, gazetelerde, internette ve bilgisayar oyunlarında gördükleri şiddet sahnelerinden etkilenmektedir. Kitle iletişim araçlarında gösterilen şiddet sahneleri çocukları olumsuz etkilemektedir. Bu tarz görüntülere maruz kalan çocuklarda saldırganlıklar artmakta ya da çocuk kendisine bir karakteri model alıp, o karakterin yaptığı saldırgan davranışları sergileyerek çevresine zarar verebilmektedir. Özellikle çalışan anne-babaların çocukları evde rahatça, istedikleri programı seyredebilmektedir. Çocukların bu yaşta gerektiğinden çok televizyon seyretmeleri çocukların sağlıklı gelişmelerine engel olmakla birlikte, anne-baba tarafından takip edilemeyen programları izlemesine de neden olmaktadır. Günün herhangi bir saatinde çocukların yaş ve gelişim düzeylerine uygun olmayan programlar televizyonda yayınlanmakta ve çocuk bunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Çocuklar saldırgan davranışları ne kadar çok izlerse bunun o kadar normal ve kabul edilebilir olduğunu düşünmektedir. Televizyonlarda yayınlanan ve birçok kişinin ilgisini çeken dizilerde şiddet ve saldırganlığın özellikle aile tarafından normal karşılanması ve dizilerdeki karakterlerin çocuklar tarafından kahramanlaştırılması saldırganlığı körüklemektedir. Çocuklarda saldırgan davranışları etkileyen diğer önemli bir faktör de savaş oyunlarıdır. Aileler, çocukların şiddet ve saldırganlık içeren oyunlardan zevk almalarına dikkat etmelidir. Bilgisayar oyunlarında şiddete maruz kalanların, öldürülenlerin acısı, çocuklara yansıtılmadığı için çocuklar şiddetin ve saldırganlığın kullanılmasının zararları hakkında bilgi sahibi olamazlar. Ayrıca bilgisayar oyunlarında çocuğun uygulanan şiddete ya da saldırgan davranışlara aktif katılımı ve bundan zevk alması söz konusudur. Ailelerin bu konuda çok hassas olması ve çocuklarının bu oyunlardan ne derece etkilendiğine dikkat etmeleri şarttır.

 Şiddetin Sonuçları:

 Çocuğun zihinsel sağlığı bozulur.

Çocuk sosyalleşemez.

 Çevresine zarar verir ve kendisinin maruz kaldığı şiddeti başkalarına yansıtır.

 Kendine güvenini yitirir, yaşama yüz çevirir, hayattan hoşlanmaz ve depresif özellikler geliştirir.

[Şiddet] fiziksel hasara neden olabilir ve çocukta kalıcı izler bırakabilir.

 Çocuk büyüdüğünde, kendi başına nasıl gelmişse, kendisi de şiddet ortamını aynı yoldan bu kez geleceğe aktarır.

 Şiddete maruz kalan çocuk bu yüzden evini terke, sokaklarda çalışmaya ve yaşamaya,  madde bağımlılığına yönelebilir.

 Çocuk, maruz kaldığı fiziksel zarar yüzünden hayallerinden vazgeçebilir.

* Anne-babalar kesinlikle çocuklara güzel davranışlarıyla model olmalıdır.

* Çocuk saldırgan bir davranış sergilediğinde uygun bir dille uyarılmalıdır.

* Çocuğun saldırgan davranışları kesinlikle dayakla ya da fiziksel cezalar uygulanarak önlenmeye çalışılmamalıdır.

* Anne-baba çocuğun bulunduğu ortamlarda kavga etmekten ya da sert tartışmalara girmekten kaçınmalıdır.

* Çocuğa yeterli derecede ilgi ve sevgi gösterilmelidir.

* Çocuğun televizyonda ya da diğer kitle iletişim araçlarında şiddet ve saldırganlık içeren görüntüleri izlemesi engellenmeli ve bunları model almasına izin verilmemelidir.

* Çocukların içlerindeki enerjiyi boşaltabilecekleri ya da saldırganlığını yöneltebileceği uygun ortamlar hazırlanmalıdır. Bir parkta koşma, çeşitli sporlarla uğraşma, oyuncak tahtalara çivi çakma vb.

* Çocuğunuzun olumlu ve beğendiğiniz davranışlarını ödüllendirin.

* Aile içi disiplin uygulamalarında ve ev kurallarında tutarlı olun.

* Çocuğunuzu bu tür davranışların öğrenildiği ya da yapılmasının normal karşılandığı ortamlardan ve bu tür davranışlar sergileyen arkadaşlarından uzak tutun.